แทงหยวกประกอบเครื่องสดประดับพระเมรุ ศิลปะงดงามของไทยที่น่าศึกษาตอนที่ 1

  แทงหยวก .... ระยับลาย  

  วิจิตรศิลป์ประดับเมรุ  

วิจิตรศิลป์งดงาม ของคนไทยที่น่าภาคภูมิใจ

           จิตกาธาน (อ่านว่า จิด-ตะ -กา-ทาน) หมายถึงเชิงตะกอน คือที่ตั้งศพเพื่อฌาปนกิจ หรือเมรุชั่วคราว

ลายศิลป์ประดับเชิงตะกอนเผาศพ แต่โบร่ำโบราณมา ชาวไทยใช้หยวกกล้วยสลักเสลาอย่างวิจิตร เรียกว่า...
ส

แทงหยวก

การแทงหยวกเกิดขึ้นมาจากการเผาศพของชาวบ้าน

          สมัยโบราณนิยมเผาศพกันกลางแจ้ง เพราะยังไม่มีการก่อสร้างฌาปนสถาน เมื่อจะเผาก็ขุดศพขึ้นมาทำความสะอาดให้เหลือแต่กระดูก แล้วนำมาบรรจุลงในโกศ เพื่อนำไปบำเพ็ญกุศลบนเชิงตะกอนก่อนที่จะทำพิธีเผา

          เพื่อความสวยงามของเชิงตะกอน ช่างแทงหยวกจะนำกาบกล้วยมาแทงเป็นลวดลายต่างๆ ประดับให้ดูสวยงาม เหมาะสมกับฐานะของผู้ตาย หรือฐานะของเจ้าภาพ


แทงหยวก ใช้ต้นกล้วยอะไร ?
          กาบกล้วยที่นำมาใช้ นิยมใช้กล้วยตานีเท่านั้น 

          เพราะใบมีความสมบูรณ์ มีความอิ่มตัวในลำต้น ไม่มีสายใยเวลาตัด แทง ฟัน และไม่เปราะเหี่ยวง่าย หากเป็นกล้วยชนิดอื่นจะเหี่ยวเฉาภายในเวลา 10 ชั่วโมง 

      

           เลือกต้นที่ยังไม่ออกปลีลำต้นสูงประมาณ 3 เมตรขึ้นไป โคนต้นมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 20 เซนติเมตร

          การแทงลวดลาย นิยมแบ่งลวดลายออกเป็นชั้นเชิงตะกอน ตั้งแต่ 3 ชั้นขึ้นไป และมีเสาเชิงตะกอนตั้งแต่ 8 เสา ถึง 12 เสา
          
          ความพิเศษของวิจิตรศิลป์ประเภทนี้ คือเป็นสุดยอดฝีมือทีเดียว เนื่องจากเป็นของสด จึงต้องทำให้เสร็จภายใน 1 คืนก่อนวันเผา หรือฌาปนกิจเท่านั้น
   
          การสร้างสรรค์ลวดลาย ช่างมีลายต่างๆ ที่สืบทอดกันมา ช่างมักใช้ลายไทยโบราณเป็นลายมาตรฐาน ซึ่งปัจจุบันก็ยังใช้ลายไทยแบบดั้งเดิมอยู่ และประยุกต์ลายขึ้นมาใหม่บ้าง

          ตัวอย่างเช่น ลายฟันหนึ่ง หมายถึงลายที่มีหนึ่งยอด เป็นลวดลายเบื้องต้นสำหรับผู้ที่เริ่มฝึกหัดแทงหยวก จะต้องฝึกฝนให้เกิดทักษะความชำนาญ ขนาดของฟันจะต้องเท่ากันทุกซี่ แทงเป็นเส้นตรงไม่คดโค้ง และต้องฉลุให้เท่ากันทั้งสองด้าน

ลายฟันหนึ่ง

ลายฟันสาม

ลายอื่นๆ เช่น ลายฟันสาม ลายฟันห้า ลายน่องสิงห์หรือแข้งสิงห์ ลายหน้ากระดาน ลายเสา และลายกระจังหรือลายบัวคว่ำ เป็นต้น

................................
เครื่องสด

          วัสดุประดับเชิงตะกอนให้มีชีวิตชีวาขึ้น ภาษาช่างเรียกว่า 

“การแทงหยวกประกอบเครื่องสด” 

( เครื่องสด หมายถึง ของสด เช่นดอกไม้ ใบไม้ ใบตอง หยวกกล้วยและผลไม้บางชนิด เช่น ฟักทอง มันเทศ มันแกว มะละกอ ที่นำมาประดิษฐ์เป็นดอกไม้ สัตว์และตัวละครในวรรณคดีให้สวยงาม เพื่อใช้ในงานสำคัญทางศาสนา พิธีมงคลต่าง ๆ และงานศพ)

การแทงหยวกประกอบเครื่องสด 

การแทงหยวกประกอบเครื่องสด
พระเมรุมาศสมเด็จพระเจ้าพี่นางฯ

พระเมรุมาศสมเด็จพระเจ้าพี่นาง

ThailandOnly 9/10/57 : ลวดลายการแทงหยวกกล้วย 

จากช่างแทงหยวกมือทอง

ขอบคุณข้อมูล : 

เครื่องสด : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา
https://goo.gl/w5yx7w
แทงหยวก : ซีอีโอรากหญ้า http://www.oknation.net/blog/kumong69/2008/11/13/entry-1

www.google.com
www.youtube.com

Tweet

Related Posts

แทงหยวกประกอบเครื่องสดประดับพระเมรุ ศิลปะงดงามของไทยที่น่าศึกษาตอนที่ 1

4/ 5

Oleh ICHICO

ICHICO Pada 02:51 18 Komentar